Door een stemming in het Europees Parlement is een voorstel van de Europese Commissie en de EU-lidstaten met die strekking definitief geworden. Het EP stemde vandaag (woensdag 3 februari) over een nieuw systeem voor het testen van de NOx-emissies van automotoren. Hoewel velen in de autoindustrie net als de Europese Commissie en nationale overheden er bij de parlementsleden op aandrongen het plan te steunen, hebben belangrijke wetgevers ervoor gewaarschuwd dat de oorspronkelijke blauwdruk zodanig is afgezwakt en feitelijk zo genereus is geworden voor de autofabrikanten, dat de bepalingen in de praktijk misschien wel illegaal zijn. Philippe Lamberts, optredend als de leider van de ‘green group’ van het parlement, zei in Financial Times dat de geloofwaardigheid van de Europese Unie ter discussie staat. "Wat er speelt, is of wij niet alleen fraude willen vergoelijken maar of wij ook nog een uitholling van de regelgeving willen."  

Urgentie 

Terwijl het nieuwe testsysteem al jaren in ontwikkeling is, kreeg de zaak nieuwe urgentie nadat Volkswagen systematisch en langjarig de testinstanties bleek te hebben bedonderd om te kunnen voldoen aan de NOx-normen. In oktober ontstond een controverse over de testplannen van de EU toen veel van de Europese autoproducerende landen zich ermee gingen bemoeien met als doel de zaak af te zwakken, daarmee parlementsleden van groene, liberale en socialistische partijen provocerend.  De zaak ontvlamde toen de commissie voorstelde de autofabrikanten een marge te geven om de normen tijdens tests op de weg te kunnen overschrijden – en daarmee worden als het ware potentiële onnauwkeurigheden ingebouwd. Maar deze (toen nog kleine) flexibiliteit werd belangrijk groter in de gewijzigde versie die door de nationale regeringen werd goedgekeurd. Campagnevoerders hebben nu naar voren gebracht dat het resultaat een deal is die het autofabrikanten toestaat via de achterdeur de EU-milieunormen te overtreden.

‘Krijg ik niet’

Commissaris Elzbieta Bienkowska van industrie heeft de gewijzigde deal verdedigd door te zeggen dat het een grote bijdrage zal leveren aan het langdurige probleem van auto’s die goedgekeurd worden bij de officiële tests maar op de weg vervolgens de toegestane NOx-normen (sterk) overschrijden. Zij heeft er ook op aangedrongen dat men strijdlustig moet zijn en gebruik moet maken van een review-clausule om te proberen de regels strakker te krijgen. Vorige maand zei Bienkowska in Financial Times: "Natuurlijk kan ik gaan voor mijn oorspronkelijke voorstel maar dan heb ik steun van de lidstaten nodig. En die krijg ik niet."

Misschien illegaal

Om het Parlement de deal te laten afwijzen – en daarmee Brussel feitelijk terug te sturen naar de tekentafel – zouden de parlementsleden met een absolute meerderheid tegen moeten stemmen, dus met tenminste 376 leden van de 751. En die lat lag wel erg hoog. Hoewel sommige parlementsleden woedend waren over het compromis van oktober, hebben veel anderen – met name die in de rechts-georiënteerde groeperingen, het voorstel gesteund. Maar de opponenten zorgden afgelopen maandag voor een opleving nadat de commissie voor juridische zaken van het parlement ervoor waarschuwde dat het inbouwen van een grote marge bij de testresultaten indruist tegen de doelstellingen en de inhoud van bestaande EU-milieuregels en daarom illegaal zouden zijn. De conclusie is dat dit betekent dat ook als het voorstel woensdag wordt goedgekeurd door het parlement, er een juridische uitdaging ligt voor gepikeerde parlementsleden. 

Te weinig stemmen
Na de stemming woensdag bleek inderdaad dat slechts 317 van de 751 leden tegen stemden dus zal de deal doorgaan. Europarlementariër Bas Eickhout van GroenLinks, die het initiatief nam om het lobby-compromis af te schieten, sprak in het FD van een trieste dag. "Met dit resultaat geeft het Europees Parlement aan dat milieuwetgeving gewoon aangepast kan worden aan de wensen van de autolobby." (bronnen: Financial Times / FD)