Een aantal belangrijke dilemma’s bepaalt de bereidheid van de burger om in een zelfrijdend voertuig te stappen. Nederlanders hebben met name twijfels over de keuzes die de zelfrijdende auto in het verkeer maakt en de vraag wie aansprakelijk is wanneer het voertuig in het verkeer een ongeval veroorzaakt.
Verkeersveiligheid moet gewaarborgd zijn
"Een belang aspect bij de zelfrijdende auto is de informatie die aan de auto wordt meegegeven wanneer hij zich in het begeeft en de keuzes die hij in bepaalde verkeerssituaties maakt", zegt Sander Klous, partner bij KPMG en hoogleraar Big Data Ecosystemen aan de Universiteit van Amsterdam. Klous: "Veel mensen zien de verkeersveiligheid als één van de grootste voordelen en deze veiligheid moet wel gewaarborgd zijn." Uit onderzoek van KPMG onder Nederlandse burgers blijkt dat slechts 20% gebruik zou maken van een zelfrijdende auto als deze betaalbaar en veiliger zou zijn dan een niet-zelfrijdende auto. Iets minder dan 40% zou onder geen enkele voorwaarde kiezen voor een dergelijk voertuig.
Verantwoordelijkheid bij ongeval
Uit het onderzoek van KPMG blijkt dat een aantal dilemma’s het gebruik van de zelfsturende auto omringt. Klous: "Eén van de belangrijkste is de vraag wie verantwoordelijk is wanneer de zelfrijdende auto in het verkeer een ongeval veroorzaakt. Iets meer dan 40% van de onderzochte Nederlanders legt de verantwoordelijkheid voor een ongeval met een zelfrijdende auto bij de producent, 38% is van mening dat de inzittenden verantwoordelijk zijn. Toch kiezen Nederlanders niet massaal voor de zelfrijdende auto als de verantwoordelijkheid voor een ongeval bij de producent zou liggen. Niet meer dan 30% zou in dat geval voor een zelfrijdende auto kiezen. Als zelfrijdende auto’s aantoonbaar minder verkeersslachtoffers zouden veroorzaken, gaat het roer echter drastisch om. Dan geeft de helft van de onderzochte Nederlanders aan te zullen kiezen voor een zelfrijdende auto. Het onverhoopt toch veroorzaken van een ongeval is voor veel mensen echter bepalend voor het verdere gebruik van een zelfrijdende auto, ook al ligt de verantwoordelijkheid hiervoor bij de producent. Niet meer dan 10% zou na het veroorzaken van een ongeval opnieuw in een zelfrijdende auto stappen. Bijna 40% geeft aan de zelfrijdende auto na het ongeval niet langer te zullen gebruiken."
Vertrouwen op algoritme
Klous constateert dan het van groot belang is dat de burger erop kan vertrouwen dat de zelfrijdende auto in het verkeer de juiste keuzes maakt. Klous: "Dat de algoritmen, de wijze waarop het voertuig geprogrammeerd is, de juiste zijn. Dat is vooralsnog een dilemma. Soms kan het de veiligheid van een situatie ten goede komen als een zelfsturende auto een gevaarlijke situatie voorkomt door bijvoorbeeld een ander voertuig in te halen en te passeren ook al is dat tegen de verkeersregels in. Ons verstand zegt dat dit een verstandige keuze is als op deze manier verkeersslachtoffers worden voorkomen. Iets meer dan 40% van de Nederlanders vindt dat de zelfrijdende auto in staat moet zijn om in het verkeer keuzes te maken die de verkeersveiligheid ten goede komen, bijvoorbeeld door een auto in te halen als hierdoor een ongeval wordt voorkomen. Eén op de vier Nederlanders is echter van mening dat de zelfrijdende auto zich ten allen tijde aan de verkeersregels moet houden, ook al vraagt een veilige verkeerssituatie om een andere afweging. Overigens vindt een meerderheid het ook een kwalijke zaak wanneer het algoritme van de auto zo is ingericht dat het voertuig voortdurend tank bij een station dat door de fabrikant als voorkeur in de navigatie is ingegeven."
