Net voor de Kerst dachten sommigen bij Volkswagen dat het allemaal toch nog wel een beetje meeviel. "Het lijkt erop dat het langzaamaan beter gaat", zei een hooggeplaatste manager na de serie van relatief goed nieuws en een weer stijgende koers van het aandeel Volkswagen AG. Maar de aankondiging op maandag (4 januari) van de Amerikaanse regering dat men Volkswagen voor tenminste 45 miljard dollar gaat aanklagen in verband met de emissiefraude, zette de Duitse autofabrikant en zijn investeerders met één klap weer met de voeten op de grond.
 

Blind voor Amerikaans gedrag 

De aanklacht die het Amerikaanse Ministerie van Justitie  bekendmaakte, maakte de problemen van Volkswagen véél groter en stelt het Duitse bedrijf potentieel boetes in het vooruitzicht van 32,5 duizend dollar per betrokken auto van voor januari 2009 en van 36,5 duizend dollar per betrokken auto van na die datum. Het gaat in de VS in totaal om 584 duizend auto’s. De VW-aandelen daalden alleen deze week al met tien procent in waarde. De aanklacht van het Ministerie van Justitie in de VS geeft aan dat de grootste problemen voor het Volkswagen-concern in de Verenigde Staten liggen, ondanks de voortgang die het VW-concern misschien met het oplossen van het schandaal op de Europese markten heeft geboekt. "De VS wordt de plek waar dit drama zich voltrekt en waar de toekomst van Volkswagen wordt bepaald", zei een van de grootste aandeelhouders in The Financial Times. "Het probleem is dat Volkswagen lang blind is geweest voor hoe Amerikanen zich gedragen."

Dreiging van vervolging

Volkswagen heeft in de VS niet alleen te maken met de claim van het Ministerie van Justitie ten behoeve van de EPA (Environmental Protection Agency),  het overheidsbureau dat op 18 september met het ontdekte bedrog naar buiten kwam. Er is ook nog de reeks van claims van boze particulieren en er zijn de kosten van de recalls en de mogelijke terugkoopacties van sommige (of alle) 584 duizend betrokken auto’s in de VS.
En er is de aanhoudende dreiging van criminele vervolging. Het Ministerie van Justitie kan altijd nog een strafrechtelijke zaak tegen VW beginnen, door te focussen op de vraag of het VW-concern de regelgevers en de consumenten heeft misleid, zeggen mensen die bij de zaak betrokken zijn.  Er loopt momenteel een onderzoek maar het verzamelen van voldoende bewijs voor een strafrechtelijke zaak kost tijd. De cruciale vraag zal zijn hoe verstandig het bedrijf omgaat met de verschillende claims en vorderingen die in de VS voortkomen uit het plaatsen van de sjoemelsoftware waardoor diverse dieselmodellen van Volkswagen, Audi en Porsche tijdens testprocedures ver onder de ter plekke geldende NOX-uitstootnormen bleven.  

VS hoofdpijndossier

Sommige investeerders maken zich zorgen omdat VW een lange geschiedenis heeft van het verkeerd beoordelen van de VS, van het verlaten van het de VS in 1987 tot aan diverse misstappen sinds het merk terug is.  "De VS zijn al decennia lang een hoofdpijndossier. Ik ben er niet zeker van dat we de Amerikanen ooit echt gaan begrijpen", citeert Financial Times een voormalige topmanager van Volkswagen. (bron: FT)