Alleen al in Groot-Brittannië is vorig jaar voor omgerekend bijna 37 miljard euro aan financieringen voor de aankoop of lease van een auto afgesloten, dat is 12 procent meer dan in 2015. In de Verenigde Staten is het nog veel erger, daar beloopt de autoschuld al 1,1 triljoen dollar. "Zal de autofinanciering ons dit keer de fatale klap toedienen?" riep een financieel analist daar uit.
In Groot-Brittannië is vorig jaar een record aantal van 2,7 miljoen nieuwe personenauto’s verkocht. In negen van de tien gevallen gebeurt dat tegenwoordig op basis van particuliere lease of een ‘personal contract plan PCP’, waarbij de koper drie jaar lang een maandelijks aflossing betaalt en dan beslist of hij of zij de rest afbetaalt of de auto teruggeeft. Die PCP’s zijn razend populair vanwege de extreem lage rentestand, een lokkertje dat de auto-organisatie Society of Motor Manufacturers and Traders ook steeds nadrukkelijk in de schijnwerper zet. Inmiddels is er ook reeks speciale websites die van autofinanciering tegen lage kosten hun specialiteit hebben gemaakt en waar gretig gebruik van wordt gemaakt.
Maar al die autofinancieringen bij elkaar zorgen er wel voor dat de Britten inmiddels een enorme schuldenberg hebben opgebouwd, bovenop wat er al uitstaat aan hypotheken en andere financieringen. Vorige maand waarschuwde de Bank of England al dat de particuliere schuldenberg weer bijna net zo hoog is als voor de laatste crisis. "Alle alarmlichten zijn aangefloept," zegt Andrew Evans van investeringsbedrijf Schroders dan ook tegen The Guardian. "Eigenlijk moet je nooit geld lenen met als onderpand iets dat snel in waarde terugloopt, zoals een auto." Ook in de Verenigde Staten draait de automarkt nog altijd op volle toeren, Trump of niet. Afgelopen jaar werden er volgens cijfers van Jato Dynamics 17.553.000 nieuwe personenauto’s of light trucks verkocht, een magere 0,4 procent meer dan in 2015 maar wel een nieuw na-crisis record. Daar staat nu, zoals gezegd, het onvoorstelbare bedrag van 1,1 triljoen dollar aan autofinancieringen uit. Ook daar wordt de lage rente steeds weer genoemd als belangrijke motor voor de goed lopende markt. In november waarschuwde de Federal Reserve van de staat New York al dat zogenaamde ‘sub prime car loans’, dat zijn leningen aan mensen die het eigenlijk niet kunnen betalen, een nieuwe tijdbom onder de financiële markten vormen. Die markten zijn sinds 2007 haast allergisch voor het woord ‘sub prime’ omdat dat – toen voor hypotheken – de oorzaak was van de crash van dat jaar die de recessie inluidde.
Het grootste probleem dat zich destijds bij hypotheken voordeed, duikt nu ook weer op bij autoleningen. Die worden bij elkaar gevoegd in grote pakketten die vervolgens worden gekocht door institutionele beleggers die verder geen of weinig inzicht hebben in de betaalmogelijkheden van de oorspronkelijke lener. The Guardian noemt als voorbeeld een pakket ter waarde van 1,5 miljard dat door de financieringstak van autofabrikant PSA is doorverkocht aan een groot aantal internationale banken. "Als zo’n pakket instort, dan treft dat alle autofabrikanten die er allemaal een grote financieringstak op na houden," stelt de Britse krant. Eén van de grootste risico’s is dat door al die nieuwe auto’s het aanbod aan inruilwagens binnenkort zo groot wordt dat de prijzen daarvan snel gaan dalen – de tendens is al aan de gang – en onder de in de leasecontracten opgenomen restwaarde terecht komt.
Tenslotte ons land. In Nederland levert autofinanciering tot nu toe weinig risico’s op voor de financiële stabiliteit, zegt de Nederlandsche Bank. "Nederlanders hebben wel veel hypotheekschulden maar relatief weinig andere schulden, zoals persoonlijke leningen of autoleningen," aldus de bank in november. Wel is het zo dat ook hier persoonlijke lease snel populairder wordt. Dat betekent echter niet dat de gevaren van elders niet naar ons land over kunnen waaien. Dat heeft de financiële crisis van 2007/8 maar al te duidelijk gemaakt.
