Het is feitelijk helemaal niet zo verrassend dat juist Zwickau de primeur heeft van het compleet nieuwe modulaire elektrische platform – officieel MEB gedoopt. Je kunt heel zakelijk redeneren dat het zo vlak tegen de Tsjechische grens zonder twijfel makkelijker te realiseren was. En wellicht valt het kostentechnisch ook wat ‘prettiger’ uit. Maar zoals Volkswagen zelf zegt gaat in deze regio ‘traditie hand in hand met de toekomst’. Niet voor niets staat in Zwickau ook een verrassend aardig automobielmuseum. Horch, Audi, Auto Union, DKW, Wanderer en natuurlijk ook Trabant zijn met de regio verbonden. Voor het ontstaan van de voormalige DDR werden hier fraaie auto’s voor de rijken gebouwd. En inmiddels staat de regio weer op de kaart voor auto- en motorenproductie. Nu is het tijd om de stap naar een elektromobiele toekomst te nemen. Een wereldprimeur, stelt Reinhard de Vries. Hij is de topman voor techniek en logistiek van Volkswagen Sachsen. In de Volkswagen- fabrieken in Zwickau wordt de grote omwenteling in de automobielindustrie gefaseerd doorgevoerd. Een niet eerder vertoonde logistieke puzzel, onderstreept hij tijdens ons bezoek aan de productiefaciliteiten. “Niet eerder werd een grote autofabriek – we produceerden er tot nu toe 300.000 per jaar hier – compleet omgebouwd voor de productie van elektrische auto’s. Een enorme operatie die we vorig jaar zijn gestart en die in 2021 is afgerond.”

Omkleding in kledingkast

“Binnenkort wordt de productie van de ID.3 langzaam opgestart met de ID.3 ‘eerste editie’, met een prijskaartje onder de 40 mille. Later volgen de gangbare volumeversies, met een prijs vanaf onder de 30 mille.” In Duitsland wel te verstaan, maar in essentie zou dat met onze belastingvoordelen voor nul-emissie modellen niet uit mogen maken. Hoe dan ook: De Vries benadrukt dat wél meteen een volledige bezetting van de werknemers aan de productieband staat. Enkelvoud, want de tweede komt er in de loop van volgend jaar bij. Het blijkt een soort houdini-truc. “Uiteindelijk kunnen we er 330.000 per jaar produceren, allemaal op het elektrische MEB-platform. Veel meer dan voorheen dus. Dat zijn dan bovendien zes modellen van drie merken: Volkswagen, Seat en Audi. Het is een enorm ingewikkelde operatie. Het is alsof je je in een krappe kledingkast verkleedt. Vorig jaar faseerden we de Passat-productie uit, en als laatste blijft de Golf Variant over op de andere band. De fabriek wordt in etappes ingrijpend omgebouwd. Grotendeels nieuw zelfs. We starten de ID-productie aan het eind van de herfst rustig op, terwijl dan alleen de Golf Variant nog van de tweede lopende band rolt. Midden volgend jaar faseren we ook dié uit en gaan we naar honderd procent elektrische auto’s. Alles bij elkaar duurt de omwenteling dan drie jaar.”

Robots

Bij een bezoek aan de fabriek valt meteen op dat er ongewoon veel robots worden ingezet. Dat verklaart voor een deel waarom er zo’n tien procent meer auto’s worden gebouwd. “Elke anderhalve minuut zal er een auto van de band rollen, waarbij de zes modellen door elkaar ‘gemengd’ kunnen worden gebouwd.” In feite zelfs twintig versies, als je de verschillen meerekent voor verschillende markten, links- en rechts gestuurd en variaties die samenhangen met de grootte van het batterijpakket. De verdergaande robotisering was en is kennelijk ook een op zichzelf staand streven. De Zwickau-fabriek evolueert bij de huidige ontwikkeling van 17 procent automatisering naar 28 tot 30 procent.

Tijdens de presentaties noteren we dat de echte doelstelling aanmerkelijk hoger ligt. Daar gaat men in Zwickau niet verder op in, want het is natuurlijk een ‘boeiende’ vraag wat dat precies betekent voor het dan uiteindelijk nog benodigde aantal werknemers. In de aanloop naar de uiteindelijk situatie spreekt personeelstopman Coers van zeker tienduizend ‘personeelsbewegingen’. Dan heb je het over de verschillende etappes van de transformatie waarbij het verbrandingsmotor MQB-platform plaats maakt voor MEB.

Personeelsverhuizingen

Hoe moeten we ons dat voorstellen? “Denk aan de motorenfabriek in Chemnitz, waar we te maken hebben met een piek in de vraag naar benzinemotoren, na recente ontwikkelingen in de markt. Wat tegelijkertijd ook speelt, zijn opleiding en omscholing. Tot eind dit jaar spreek je dan al over 13.000 trainingsdagen. Zo’n 3.000 medewerkers worden geschoold in wat er speelt bij E-mobiliteit. De helft daarvan haalt wat wij noemen het Hochvolt Führerschein. Kennis van het werken met hoge voltages.”

Arbeiders kunnen omgaan met de nieuwe technologie en nieuw productieprocessen, maar Coers noemt en passant ook het leren samen werken met robots. Het zal nodig zijn, zo merken we tijdens een rondleiding door de hallen in ombouw. Al in heel wat fabrieken geweest, maar nog zelden zoveel productierobots bij elkaar gezien. Wellicht verklaart dat de groot-schalige aanpak van de ‘voorproductie. Wanneer de relatief kleine eerste series worden opgestart – vanaf eind dit jaar – staat toch een complete personeelsshift aan de band. “Op die wijze zullen we de productie optimaal onder de knie krijgen.”

Uiteindelijk zullen in Zwickau de VW ID en ID Crozz worden gebouwd, naast vier modellen van Seat en Audi. Skoda produceert zijn MEB-modellen vooralsnog in eigen huis. Hannover bouwt de ID Buzz en diens bestelversie. Emden staat te boek voor twee nog niet aangekondigde modellen. Totaal zullen er in 2022 acht productielocaties zijn. Naast Dresden in de USA Chattanooga en in China – de belangrijkste markt –de locaties Anting en Foshan.