Of liever gezegd de apen. Volkswagen heeft een paar jaar geleden in San Francisco testen laten uitvoeren waarbij een groep apen in een afgesloten ruimte werd blootgesteld aan de uitlaatgassen van een draaiende Volkswagen Beetle met dieselmotor. Doel was vast te stellen of die uitstoot nu echt zo schadelijk was. Inmiddels is gebleken dat ook BMW en Mercedes-Benz bij de onderzoeken betrokken waren of in ieder geval lid waren van het daarbij betrokken instituut, het European Research Group on Environment and Health in the Transport Sector (EUGT), maar de schijnwerpers blijven volledig gericht op Volkswagen. Ook nu duidelijk is geworden dat soortgelijke testen zijn uitgevoerd met mensen blijven de aapjes in alle media steeds de hoofdrol spelen.
Volkswagen heeft zich inmiddels in alle toonaarden gedistantieerd van de onderzoeken en die ook scherp veroordeeld. Ook is een eerste manager geschorst- net als bij BMW en Daimler – maar het kwaad is toch al geschied. Inmiddels wordt in Duitsland zelf door vooraanstaande politici zelfs het hoofd van VW-topman Matthias Müller geëist. Dat alles is vooral te ‘danken’ aan één Amerikaan die zo langzamerhand als aartsvijand van VW betiteld kan worden: advocaat Michael Melkersen. Hij vertegenwoordigt enkele honderden Amerikaanse bezitters van VW’s of Audi’s met een dieselmotor die graag schadevergoeding willen zien voor de waardedaling van hun auto en alle andere ellende die door dieselgate is veroorzaakt. Melkersen heeft, zo luidt het verhaal, bij het bestuderen van de stukken lucht gekregen van de testen op apen en daar over vertelt in een documentaire van Netflix met de aansprekende titel Dirty Money. Zie onderstaande trailer.
In die documentaire worden de apentesten gevolgd door beelden van Hitler en zo een verband gelegd met de Holocaust. De film is dan ook bij Volkswagen volstrekt in het verkeerde keelgat geschoten. Het Duitse concern vindt dat dat vergelijken van het testen van dieselauto’s op apen met Nazi-praktijken haar imago zo heeft aangetast dat de rechtszaken over de schade door dieselgate niet meer eerlijk kunnen verlopen. VW heeft daarom een Amerikaanse rechter gevraagd de behandeling van die zaken voorlopig uit te stellen. Volgens Volkswagen gaf de documentaire ook ten onrechte de indruk dat het hier om het mishandelen van dieren ging en dat er niet gemeld werd dat het onafhankelijke instituut voor dierenbescherming en het gebruik van dieren bij onderzoeken het groene licht had gegeven.
Volkswagen vraagt de rechter nu de rechtszaken minstens zes maanden uit te stellen ‘voor een afkoelperiode.’ In die tijd kan de negatieve publiciteit dan wat wegebben. "Volkswagen America kan deze zaken niet vervolgen in een atmosfeer waarin het in de publiciteit direct verbonden is met Hitler en de Holocaust." VW voegt daar aan toe dat Melkersen al voor de rechtszaken schriftelijk had verklaard dat hij geen niet-relevante ‘ontvlambare’ aspecten uit de Duitse geschiedenis zou gebruiken tegen de autofabrikant, waarmee het Melkersen dus min of meer als leugenaar afschildert.
Maar apengate dreigt nu door te rommelen. In een gesprek met de Welt am Sonntag betoogt Helmut Greim, voormalig hoofdonderzoeker bij het EUGT, dat de bazen van de Europese autofabrikanten inclusief Volkswagen op de hoogte waren van de onderzoeken en de manier waarop die werden uitgevoerd, iets wat die bazen zelf tot nu toe hebben ontkend. ‘’Dat de ondernemingen via hun vertegenwoordiger in het bestuur van de EUGT geinformeerd waren is zeker. En ik ga ervan uit dat die informatie ook helemaal naar boven is doorgestuurd.” Volgens Greim zijn de ontkenningen van de autobedrijven zelf dan ook ‘niet gerechtvaardigd’ en worden de geschorste medewerkers nu als zondebok gebruikt. Apengate begint daarmee veel te lijken op dieselgate zelf, want daar ontkennen de hoogste managers van Volkswagen ook nog steeds dat ze op de hoogte waren van het gesjoemel lang voordat dat in de openbaarheid kwam.
