De ingezamelde banden van een relatief goede kwaliteit krijgen een tweede leven, als gebruikte band of als vernieuwde band. Als ze niet meer bruikbaar zijn, gaan de banden naar gecertificeerde verwerkingsbedrijven. In Nederland zijn dat Granuband en Lintire, maar RecyBEM werkt ook samen met enkele verwerkers in Duitsland. Het rubbermengsel wordt tot granulaat verwerkt en vervolgens toegepast in onder meer rubberen tegels, kunstgrasvelden en asfalt.

De derde vorm van verwerking betreft verbranding, waarbij energie wordt teruggewonnen. Deze laagwaardige vorm van verwerking is fors afgenomen, van ongeveer 45 procent in 2004 tot zo’n zeven procent nu. "In het buitenland is dat nog vijftig tot zestig procent, aldus Van Oostenrijk. "Ons doel voor 2016 is geen enkele band meer te verbranden. Ons streven is 95 procent hoogwaardig hergebruik, we zitten nu tussen 85 en negentig procent."

Devulkanisatie
Op het gebied van hoogwaardig hergebruik verwacht RecyBEM veel van devulkanisatie. Dat is in grote lijnen een chemisch proces waarbij het rubber van schrotbanden de oorspronkelijke eigenschappen terugkrijgt. Gedevulkaniseerd rubber kan daarmee als grondstof dienen voor nieuwe banden. RecyBEM financiert een onderzoek van de TU Twente en de Rijksuniversiteit Groningen op dit gebied. Van Oostenrijk: "Het materiaal dat we verkrijgen met de huidige mechanische verwerking heeft ongeveer tien tot twintig procent van de eigenschappen van nieuw rubber. Voor gedevulkaniseerd rubber is dat tachtig tot negentig procent. Nu kunnen we maximaal vijf tot tien procent van het rubber hergebruiken in nieuwe autobanden, straks is dat veertig tot vijftig procent of meer."

Het onderzoeksproject bevindt zich in de eindfase. "De afronding vindt uiterlijk in het eerste kwartaal van 2015 plaats", blikt Van Oostenrijk vooruit. "Op lab-niveau is aangetoond dat het werkt. De resultaten worden vastgelegd in patenten." De volgende uitdaging is het opschalen van het proces tot een ‘industrieel relevant niveau’.

Met dit onderzoek levert RecyBEM een bijdrage aan een aandachtspunt van de Europese Commissie. Van Oostenrijk: "De Europese Commissie heeft speerpunten geformuleerd voor wat betreft het hergebruik van grondstoffen. Rubber krijgt hierbij veel aandacht. Rubber is een natuurproduct dat volledig van buiten Europa komt. Vanwege diverse redenen, zoals een tegenvallende oogst, kan de beschikbaarheid van rubber onder druk komen te staan. Daar wil Europa zich tegen wapenen."

Efficiënt
De gecertificeerde inzamelingsbedrijven krijgen een adequate vergoeding voor hun werk. Het benodigde geld wordt opgebracht via de afvalbeheersbijdrage, die de koper van een nieuwe band afdraagt. Van Oostenrijk: "Wij doen elke twee jaar een marktonderzoek naar de kostprijsontwikkeling van het inzamelingstraject. Daarbij kijken we onder meer naar het transport, de afvoer, de herverwerking en de opbrengst van waardebanden." In 2004 werd de bijdrage vastgesteld op twee euro per nieuwe band, sinds 1 januari 2013 is dit teruggebracht tot 1,30 euro. "Het laagste niveau in Europa", weet Van Oostenrijk. "We zijn dus een efficiënte organisatie."   

Om dat zo te houden, voert RecyBEM duizend tot twaalfhonderd audits (controles) per jaar uit in de hele keten. Bij autobedrijven en bandenspecialisten worden onder meer de inkoopcijfers afgezet tegen de verkoopaantallen, de hoeveelheid afgevoerde banden en de ingehouden afvalbeheersbijdragen. Bovendien doet de organisatie er veel aan om ervoor te zorgen dat elke bandenleverancier zich aansluit bij Vereniging Band en Milieu en aldus zijn verantwoordelijkheid neemt. Een aantal kleinere leveranciers die banden via internet verkoopt, is geen lid. Deze groep wordt aangeduid als freeriders. "Het betreft enkele tientallen incidentele importeurs, we weten ongeveer om wie het gaat", aldus Van Oostenrijk. "In de tweede helft van dit jaar kunnen we handhaven. Wij hebben een aanvraag ingediend voor een Algemeen Verbindend Verklaring. Straks kunnen we iedereen aanspreken die zich niet aan het Bba houdt." Qua verkoopvolume spelen de freeriders overigens geen rol van betekenis. Van Oostenrijk: "We gaan van een dekking van nagenoeg honderd procent naar de volle honderd procent."

Besluit beheer autobanden anno 2004

Op 1 april 2004 trad het Besluit beheer autobanden (Bba) in werking. Producenten en importeurs van banden werden vanaf dat moment verantwoordelijk voor de milieuverantwoorde inzameling en verwerking van gebruikte banden voor personen- en bestelauto’s, caravans en aanhangers. Fabrikanten (het huidige Apollo Vredestein), importeurs en bandendistributeurs (denk aan Michelin, Van den Ban en InterSprint) sloten zich hiertoe aan bij de Vereniging Band en Milieu. Voor elke nieuw verkochte band moet gratis een gebruikte band worden ingenomen. Voor de uitvoer van het inzamelings- en verwerkingstraject werd destijds RecyBEM opgericht. 

Momenteel brengen 25 gecertificeerde inzamelaars acht miljoen gebruikte banden per jaar bij elkaar via met name autodealers, universele garagebedrijven en bandenspecialisten. Dit aantal komt overeen met de hoeveelheid nieuw verkochte banden.
Herbruikbare banden vooral naar buitenland

Ongeveer drie van de tien ingezamelde banden (ongeveer 2,4 miljoen op jaarbasis) worden hergebruikt. Dit betreft banden die als gebruikte band worden verkocht en banden die van een nieuw loopvlak worden voorzien (vernieuwd). Nagenoeg al deze banden worden naar het buitenland geëxporteerd. In Nederland worden vernieuwde personenautobanden nauwelijks toegepast, in tegenstelling overigens tot vernieuwde vrachtautobanden. "Van de banden die geschikt zijn voor hergebruik blijven alleen de beste exemplaren, met circa vijf millimeter of meer profiel, in Nederland", weet Peter Sjerp. Hij is eigenaar van Sjerp Autobanden, één van de 25 RecyBEM-gecertificeerde inzamelaars.     

Sjerp merkt aan de kwaliteit van de ingezamelde banden dat ‘de automobilist’ bespaart op bandenonderhoud. "We krijgen meer danig versleten banden binnen. Die kunnen niet meer als band worden hergebruikt. Hieraan zie je dat de crisis nog niet voorbij is."