"Godzijdank dat- ie weg is", zegt een Armeense ex-medewerker van Avtovaz Hij is taxichauffeur sinds zijn ontslag na zeventien dienstjaren. "Andersson was bezig alles kapot te maken waar het in deze stad om gaat." Nu de recessie harder doorbijt en er een antiwesterse sfeer opkomt, is het lot van Andersson illustratief voor de veranderende industriële politiek in Rusland. De regering die eerst een buitenlandse hervormer steunde om de achterblijvende industrie een oppepper te geven, heeft nu niet langer zin in de pijnlijke hervormingen. Togliatti, waar het hoofdkantoor en de grootste fabriek van Avtovaz zijn gevestigd, kreeg het moeilijk toen het Lada-merk zijn gegarandeerde afzet kwijtraakte nadat de Sovjet Unie instortte.  Maar de taxichauffeur zegt dat het harde herstructureringsbeleid van Andersson de hele stad heeft geruïneerd – en daar zijn de inwoners van Togliatti het wel mee eens. "De baas van de autofabriek is de baas van alles hier. Hij moet de verantwoordelijkheid nemen voor het welzijn van de stad", vindt de Armeense chauffeur.

Vastbeslotenheid 

Sinds Andersson in november 2013 aantrad zijn er twintig duizend medewerkers ontslagen. Tot voor kort steunde de Russische regering de drastische maatregelen omdat men hoopte op een succesvol bedrijf. Maar insiders in de industrie en inwoners van Togliatti zeggen dat het de vastbeslotenheid van Andersson om de corrupte en inefficiënte toeleverancierslijn op te schonen, tot zijn ontslag heeft geleid.  "Het probleem bij Avtovaz is niet zozeer de socialistische erfenis maar wel de diepgewortelde criminele structuur", aldus een manager van een buitenlandse autofabrikant die met Avtovaz te maken heeft gehad in Financial Times. "Sinds de Sovjet-tijden is alles, van het verkopen van de componenten aan de fabriek tot het distribueren van de auto’s, een grote taart geweest die werd beheerst door een groep mensen waar je maar beter geen ruzie mee kan maken."  Een andere buitenlandse autofabrikant zegt dat de toeleveranties is vergeven van de Russische bedrijven die hoge facturen sturen maar nooit iets leveren. Het is juist het succesvol uitfilteren van dit type bedrijven bij truckfabrikant GAZ geweest dat Andersson de baan bij Avtovaz opleverde.
 

Body guard

Andersson heeft veel tegenwerking gekregen vanaf de dag dat hij begon bij Avtovaz.  Een voormalige assistent van de minister van economische zaken herinnert zich een vergadering waarbij Andersson werd beschermd door een gewapende body guard.  "Hij had een overleg met bepaalde functionarissen van Togliatti die hem bedreigden als bepaalde onderdelen niet meer zouden worden gebruikt. De business hier wordt in families gedaan en wordt geërfd en niemand wil de busniess verliezen."  Andere componentenleveranciers hielden hun leveringen gewoon op zodat de fabriek de productie vorig jaar meerdere keren moest stilzetten.

Handschoen opnemen

Maar Andersson nam de handschoen op. Hij verwijderde sommige van de meest prominente toeleveranciers omdat zij niet tegen lagere prijzen een hogere kwaliteit gingen leveren met een langere betalingstermijn. Rostec probeerde een overname van een van de toeleveranciers uit te onderhandelen, het ging om zijn dochterbedrijf United Automobile Technologies, maar de deal ging niet door. Dit zette kwaad bloed bij de baas van Rostec,  Sergei Chemezov, die een oude vriend is van Poetin. Een andere toeleverancier,  AvtoVAZ Agregat, is inmiddels in een faillissementprocedure.

Deze problemen treffen Togliatti (anno 1966) hard. Onder het commando van Andersson is het aantal officieel geregistreerde werklozen gestegen van  2,7 duizend tot 9,4 duizend. "Deze cijfers doen de werkelijkheid tekort. Het echte werkloosheidscijfers ligt zeker boven de twintig duizend", aldus een functionaris van de communistische partij die hielp met het opzetten van protestdemonstraties.  Onder het mom van het gevaar van sociale instabiliteit, hebben de supporters van de toeleveranciers en de dealers die last hebben van Andersson, bij de regering met succes gepleit voor het intrekken van de steun voor de ceo.
Sommige inwoners van de stad zeggen dat Andersson blij mag zijn dat hij alleen maar zijn baan verliest want het had veel erger met hem kunnen aflopen. Een 37-jarige ontslagen lasser zegt: "Als hij hier was gekomen in de jaren negentig en hetzelfde had geprobeerd te doen als nu, zouden we hem aan de hoogste boom hebben opgehangen." (bron: FT)