Steven van Eijck heeft een imposante staat van dienst. Hij was in het eerste Balkenende-kabinet staatssecretaris van Financiën en inmiddels al zes jaar voorzitter RAI Vereniging. Minder bekend: zeer actief in maatschappelijke organisaties, vicevoorzitter van de Mobiliteitsalliantie en kroonlid van de SER. Veel draait erom het belang van mobiliteit tussen de oren van de politiek te krijgen. In deze tijd van de anderhalvemetereconomie benadrukt Van Eijck het belang van individueel vervoer. Fiets, scooter en motor kunnen letterlijk lucht in het OV geven. Hij stelt ook voor  om autorijders – zoals veel landen doen – via een kortere route naar een motorrijbewijs voor lichte motoren te helpen. Het ministerie lijkt positief.

Met zijn achtergrond als fiscaal econoom en politicus liggen onze eerste vragen op het snijvlak van die gebieden. Wat speelt er rond de afdracht van BPM op nieuwverkopen en waar staat de dealer in dat verhaal? “RAI Vereniging heeft samen met Bovag met veel inzet geprobeerd de overheid te bewegen om ook deze belasting later te kunnen afdragen. Het goede nieuws is dat dat inmiddels is gelukt.”

WLTP misbruikt

Als we het toch over fiscaliteit hebben: waar blijft de correctie op de BPM na de overstap van NEDC- op WLTP-meting in de CO2? Van Eijck veert op. Een pijnpunt: “Er is al in 2016 toegezegd: budgetneutraal. Dat had al zo moeten zijn. Bij de overstap was de BPM 1,3 miljard. Financiën rijdt echter een scheve schaats richting de Kamer en naar ons. We hebben namelijk herhaaldelijk gewezen op een overschot van 650 miljoen euro. Objectief aangetoond door KPMG, dat
Europees gevalideerd is. Ook in de Tweede Kamer is meerdere malen onderzoek gevraagd. Deze week nog.” En? “De Algemene Rekenkamer is stil. We gaan er nog maar eens achteraan. In feite gaat het niet om ons, maar om de burger, die wordt gepakt. Ik ben fiscalist en dit is simpelweg misbruik. Oneigenlijke verrijking.”

Waardeverlies restvoorraad

De automobiel- en tweewielerindustrie én de verkopen zijn vastgelopen. Een drama. Bijkomend probleem is de steeds verdergaande emissiewetgeving die met harde einddata werkt. R&D-afdelingen lagen tegelijkertijd stil, restvoorraden bleven staan en hun houdbaarheidsdatum wordt snel bereikt. Bij snor- en bromfietsen was dat recent een veldslag. Nu dreigt het veel breder. Is er een oplossing? “We zijn in bespreking met het betrokken ministerie. Cora van Nieuwenhuizen denkt dat het er goed uitziet. Het is een Europese keuze van de Transportministers voor diverse voertuigcategorieën en ‘Brussel’ lijkt coulant te zijn in het verschuiven van de data voor de restantregeling.”

Hoe ziet dat er specifiek in ons land voor auto’s uit? Sectiemanager personenauto’s en bedrijfswagens Wijnand de Geus: “Euro 6 is vorig jaar september van kracht geworden en auto’s die nog niet voldoen aan de Euro 6-eisen mag je dán nog een jaar registreren. Deze restvoorraadregelingen lopen dus tot september dit jaar. Het gaat bij ons bijvoorbeeld veel om diesels.” Van Eijck: “Er is een bijkomend probleem in de productie zelf. We hebben de minister eind april daarom al opgeroepen om ook het opstarten Europees af te stemmen. Ook de toeleveringsindustrie – neem
Inalfa schuifdaken – wil weten hoe en wat.”

Dreun vraagt stimulering

De klap is enorm, onderstreept Van Eijck. “De stilstand betekent 2,3 miljoen minder auto’s in Europa. Dat haal je niet in. Bij importeurs zijn voorraden goeddeels weg, dus wat nu? Bij autobedrijven zijn de verkopen 50 procent teruggelopen op dit moment, maar veelal waren die auto’s al eerder verkocht. Nu komt de klad er keihard in, vrees ik. Autoverkopen zijn de thermometer van de economie en het consumentenvertrouwen is minder.”

Zal dat lang duren? De grootste doelgroep – zakelijk – heeft andere dingen aan het hoofd? De Geus en Van Eijck kijken door de praktische bril. Wellicht roze gekleurd. “De sectoren die het nu het zwaarst hebben, kopen vaak niet de meeste auto’s. We hopen dat het met een half jaar weer op gang gaat komen. Ook voor alternatieve mobiliteit, maar het was niet eenvoudig om afspraken te maken met grote ondernemingen. Maar het kan zijn dat de coronacrisis een gedragsverandering oplevert. Er zijn gewoon meer prikkels nodig. We pleiten voor een sloopregeling. Niet alleen subsidies op de koop van EV’s. Je kunt dat afhankelijk maken van de stap die je milieutechnisch neemt. Maatwerk. Daarover zijn we in overleg. Vooral oude bestelwagens in steden zijn dan een uitdaging.”

RAI Vereniging ziet ook een ‘comeback’ van de plug-in hybride als speerpunt. De Geus: “We hebben ze nodig om de CO2-reductie te halen. In Nederland zien we een toename in de vraag, in het eerste kwartaal zo’n vijftien procent. Gelukkig worden de meerkosten van PHEV’s redelijk gecompenseerd door de lagere BPM tabel, maar dat geldt niet voor de bijtelling helaas.” Van Eijck: “Er is een politiek trauma over de gebeurtenissen in vorige regelingen. Toen is de fout gemaakt om alleen naar de techniek te kijken en niet naar het gebruik, het laden. Stap daar overheen en geef de rijders bijvoorbeeld alleen een laadpas.”

Dit artikel verscheen eerder in AM mei 2020