RDW deed voor de verificatie van dat aantal een crossing tussen twee databases (autokopers en rijbewijshouders) en kwam op 176 duizend mensen uit. Aangezien iedereen, ook mensen zonder rijbewijs, een auto kan kopen, neemt de overheid onverantwoord grote risico’s voor de verkeersveiligheid, vindt de onderzoeker Tom Spitters.

Hij is eigenaar van werksite.nl, en liep toevallig tegen het fenomeen aan. "Wij deden een onderzoek naar onder meer hoe mensen naar hun werk gaan. Daaruit bleek dat opvallend veel mensen met de auto reizen terwijl ze helemaal geen rijbewijs hebben. Wij kwamen erop uit dat zo’n 175 duizend Nederlanders wel een auto bezitten maar geen rijbewijs. Ze kunnen misschien goed rijden, misschien ook helemaal niet, maar ze rijden gewoon onverzekerd rond. Dat is een enorm risico." De risico’s van onbevoegd autorijden worden met name door jongeren onderschat, volgens Spitters. Raakt een bestuurder zonder rijbewijs betrokken bij een ongeval, dan dekt geen enkele verzekeringsmaatschappij de kosten. Alle kosten die uit een ongeval voortkomen, worden op de bestuurder verhaald. De financiële gevolgen kunnen levenslang aan de bestuurder blijven kleven.

Uit het onderzoek blijkt dat in Nederland één op de honderd bestuurders zonder geldig rijbewijs met een auto de openbare weg op gaat. Opvallend is dat een kwart van de bestuurders die deze onverantwoorde keuze maken, een leidinggevende functie heeft. Bovendien valt op dat de helft van de illegale automobilisten tussen 17 en 23 jaar jong is. Dat is sowieso een risicovolle groep, omdat jongeren weinig rijervaring hebben. Mede onder druk van vrienden kiezen zij sneller voor het rijden zonder rijbevoegdheid. Dat de gevolgen van een ongeval groot kunnen zijn, overzien de jongeren niet. Zo denken 17-jarigen – sinds 2011 kan vanaf deze leeftijd het rijbewijs worden gehaald – onterecht dat zij in alle omstandigheden verzekerd zijn.

Spitters vindt de resultaten van het onderzoek verontrustend: "Een auto kan in de verkeerde handen een dodelijk wapen zijn. Weinig mensen lijken dit te beseffen. Maar liefst 28 procent van de Nederlanders kent wel iemand die zonder rijbewijs achter het stuur zit. Voor zeven procent geldt zelfs dat zij meer dan één mensen in hun omgeving hebben die dit doen. Daarbij komt dat één op de vier personen zelf ooit zonder rijbewijs de weg op ging en acht procent deed dit vaker. Bijna de helft van de deelnemers vindt een levensbedreigende situatie een goede reden om zonder rijbewijs toch te rijden."

Nog niet eerder zijn er in Nederland cijfers over het aantal chauffeurs zonder rijbewijs bekend geworden. Het CBS heeft er geen statistieken van. Bij het Verbond van Verzekeraars is ook niet bekend hoe vaak schade wordt veroorzaakt door rijden zonder rijbewijs. Op verzoek van Werksite bekeek de RDW voor het eerst hoeveel mensen een auto kochten zonder over een geldig rijbewijs te beschikken. De uitkomst bevestigt het onderzoek van Werksite, want het gaat namelijk om 176 duizend mensen. Het zijn overwegend mannen die de auto’s kopen, 67 procent ten opzichte van 33 procent vrouwen. Van tienduizend registraties is het geslacht onbekend. "De woordvoerder van de RDW verklaarde het fenomeen met het feit dat er mensen zijn die een auto kopen en zich dan láten rijden. Bovendien zijn er mensen die auto’s verzamelen, zei hij. Nartuurlijk zullen die er zijn, maar zeker geen 176 duizend", aldus onderzoeker Tom Spitters.