Iedereen is wel eens ergens bang voor. Maar wanneer angst dieper ingrijpt en langer aanhoudt dan kan het uitgroeien tot een stoornis. De Amerikaanse AI-expert Lance Eliot, een bekend spreker op het gebied van autonome voertuigen, merkt op conferenties steeds vaker dat een fractie van de deelnemers de scepsis voorbij is en ronduit bang lijkt te zijn voor de komst van de zelfrijdende auto.

Complottheorieën

“Ze lijken haast een nieuwe, ongebruikelijke stoornis te ontwikkelen met een uitgesproken gevoel van onheil en gevaar. Vaak zijn deze mensen bij voorbaat al geïrriteerd als ze vragen stellen over de autonome auto, of vertellen hoe zij de toekomst zien. Ze denken dat de zelfrijdende auto een duivels complot is om mensen in een soort AI-gevangenis te plaatsen en waarbij kunstmatige intelligentie de wereld overneemt. Het is een beeld dat overigens aansluit bij andere complottheorieën over kunstmatige intelligentie. Ze slapen hierdoor slecht en ervaren andere lichamelijke en geestelijke ongemakken door hun angsten. Je zou het autonome autofobie kunnen noemen.”

Eliot maakte een inventarisatie van de vragen en opmerkingen die hij via verschillende kanalen ontving en destilleerde er een top-5 uit van ‘angsten voor de zelfrijdende auto’.

• Raak ik mijn rijbewijs kwijt?
  AV-experts lijken soms wel erg veel haast te hebben om de menselijke bestuurder helemaal uit de vergelijking te halen, allemaal om het verkeer zo veilig mogelijk te maken. Het schrappen van de bestuurder is beter voor de mensheid, zo is de gedachte. “Maar voorlopig is het zover nog niet. De komende decennia zal er hooguit een mix ontstaan van menselijke bestuurders en zelfrijdende auto’s. Voor nu is het ondenkbaar dat overheden de mens zullen verbannen naar de passagiersstoel.”
• Mag ik nog wel een auto bezitten
  ‘Autonome auto’s zijn straks alleen nog maar eigendom van autofabrikanten en autodeelaanbieders, zodat zij geld kunnen verdienen met autodelen’. Dit beeld is in de toekomst slechts ten dele waar, verwacht Eliot. “Er zullen altijd individuele autokopers blijven die wellicht hun auto gaan delen. Maar onder de streep blijft het zeker mogelijk om je eigen auto te kopen.”
• Hoe moet ik mezelf vermaken in een zelfrijdende auto?
  Als een gevangene worden vervoerd in een zielloze machine, overgeleverd aan de kunstmatige intelligentie aan boord. De mens wordt handelingsonbekwaam verklaard en heeft niet langer de controle over het voertuig. “Dat is het schrikbeeld van velen, maar autofabrikanten ontwikkelen juist autonome auto’s die een verblijf erin extra aangenaam moet maken, compleet met draaistoelen, entertainmentsystemen en zelfs plantjes aan boord.”
• Kan ik worden aangereden door een zelfrijdende auto?
  “De notie van nul ongelukken is ook met autonome voertuigen onhaalbaar. Het is een bewonderenswaardige doelstelling, maar ook misleidend en eentje die niet te realiseren verwachtingen schept. Wanneer je plotseling de straat oversteekt kan ook een zelfrijdende auto niet op tijd stoppen. Dus ja, je kan nog steeds worden aangereden. Daarbij komt dat ook de techniek kan falen. Kleine ongelukken zijn dus nooit uit te sluiten, maar de verwachting is wel dat het aantal incidenten omlaag zal gaan vergeleken met de situatie nu.”
• Raak ik m’n baan kwijt door de autonome auto?
  “Nou, als je nu werkzaam bent als chauffeur dan zal jouw baan in de toekomst worden overgenomen door de robot-auto. Maar dat duurt nog wel even en het gebeurt niet van de ene op de andere dag. Er is dus nog voldoende tijd om je erop voor te bereiden.”

Geruststelling

Eliot concludeert: “Er zit een kern van waarheid in elk van deze angsten, maar het is bij lange na niet zo erg als je soms in de media hoort of leest. Hopelijk is dat een geruststelling voor iedereen die zich zorgen maakt over de AV.”